Οπάλιος

Ο οπάλιος είναι ένα υλικό ασυνήθιστο ως προς τη δομή του. Είναι άμορφο (σαν το γυαλί),  η σύστασή του είναι βασικά διοξείδιο του πυριτίου, SiO2.  Η ιδιαιτερότητα του οπάλιου, έγκειται στο γεγονός, ότι περιέχει στην μάζα του μία ποσότητα περίπου 10% νερό, To  SiO2 με το νερό σχηματίζουν μικρά  σφαιρίδια τα οποία διατάσσονται στο χώρο, σχηματίζοντας διάφορα γεωμετρικά σχήματα.

Όταν περνάει το φως μέσα από αυτές τις διατάξεις, διαθλάται και διαχέεται κατά τυχαίες διευθύνσεις, με αποτέλεσμα η επιφάνεια του ορυκτού, να εμφανίζει  την σπάνια εναλλαγή των διάφορων χρωμάτων που ιριδίζουν. 

Ο Πλίνιος στο περίφημο βιβλίο του «Historia Naturalis» περιγράφει πολύ ωραία το πολύτιμο λίθο opalus: «έχει μέσα του μία φωτιά πιο ήπια από του ρουμπινιού, φαίνεται ακόμα το λαμπερό μωβ του αμέθυστου, υπάρχει το γαλαζοπράσινο του σμαραγδιού, και όλα λάμπουν σε μια απίστευτη ενότητα. Κάποιες από τις αστραποβόλες λάμψεις του ανταγωνίζονται όλα τα χρώματα του ζωγράφου, και κάποιες άλλες το χρώμα της φλόγας από το θειάφι που καίγεται, όταν ζωηρεύει από το λάδι».

Ετυμολογικά η λέξη οπάλιος θεωρείται ότι προέρχεται από την αρχαία Σανσκριτική  λέξη upala που σημαίνει  λίθος. Στα χρόνια του μεσαίωνα ο οπάλιος είχε την ονομασία ophthalmios (οφθάλμιος) ή lapis ophthalmius. Η ονομασία αυτή δόθηκε διότι οι άνθρωποι τότε είχαν την απίστευτη δοξασία ότι τα χρώματα  του οπάλιου προέρχονταν από τις κόρες των οφθαλμών μικρών παιδιών.

Χρυσαφικά και κοσμήματα στην Αθήνα

Η καλή ποιότητα του οπάλιου είναι περιζήτητη και ανέκαθεν χρησιμοποιείτο στην κοσμηματοποιία. ( Στην Ελλάδα νομίζω δεν χαίρει ιδιαίτερης εκτίμησης). Οι Ρωμαίοι εξόρυσσαν οπάλιο από την περιοχή της Τσεχίας, και κατά τον μεσαίωνα λειτουργούσαν ορυχεία οπάλιου στην περιοχή Cernowitz της Ουγγαρίας. Οι Αζτέκοι επίσης  τον χρησιμοποιούσαν για στολισμό τους και σε θρησκευτικές τελετές.

Τα τελευταία χρόνια έχουν βρεθεί κοιτάσματα με κομμάτια  οπάλιου απίστευτης ομορφιάς στην Αυστραλία. Οι Αυστραλοί λατρεύουν αυτό το ορυκτό και με το δίκιο τους είναι υπερήφανοι για το μοναδικό αυτό προϊόν της γης τους.

Ο οπάλιος έχει σκληρότητα 6 και ειδικό βάρος 2,2.και έχει την ιδιότητα  να αφυδατώνεται. Το νερό δηλαδή που υπάρχει στην μάζα του, εξατμίζεται. Η εξάτμιση αυτή γίνεται βέβαια  με πολύ αργούς ρυθμούς. Ο αφυδατωμένος οπάλιος, σε πρώτη φάση γίνεται εύθρυπτος, και στη συνέχεια με την παρέλευση πολλών χρόνων χάνει τα χρώματά του. Κάποιος που κατέχει ένα ακριβό κομμάτι οπάλιου και φιλοδοξεί να το κληροδοτήσει στους απογόνους του, πρέπει να το φυλάει μέσα σε κλειστό κουτί με υγρασία  Κάποια ορολογία που μπορεί να συναντήσουμε σχετικά με τον οπάλιο, είναι η ακόλουθη:

• ΟΠΑΛΙΟΣ ΤΗΣ ΦΩΤΙΑΣ (Fire opal)  Έτσι ονομάζεται μία ημιδάφανη ποιότητα οπάλιου, που ιριδίζει σε πορτοκαλί και κόκκινες ανταύγειες. Έχει βρεθει στην Αυστραλία και στην Κεντρική Αμερική. Μπορεί να τον συναντήσουμε και με την ονομασία πυροπάλιος.
• CONTRA LUZ OPAL   Είναι μία διάφανη ποιότητα οπάλιου που εμφανίζει μία αντανάκλαση μπριγιάν, όταν το φως πέφτει από πλάγια, όχι όμως και στις άλλες διευθύνσεις. ( Contra Luz, θα πει κόντρα στο φως. ) Αυτό το είδος οπάλιου, κόβεται σε έδρες αντίθετα από όλα τα υπόλοιπα που κόβονται καμπουσόν.
• OPAL DOUBLET     Είναι μία πέτρα που φτιάχνεται αν κολλήσουμε ένα λεπτό στρώμα οπάλιου πάνω σ’ ένα στρώμα όνυχα. Αυτό γίνεται για να αξιοποιούμε πολύ λεπτά κομμάτια οπάλιου, και να τονίζονται οι χρωματισμοί του από το υπόστρωμα του όνυχα.
• OPAL TRIPLET  Είναι ένα σάντουιτς  από τρία στρώματα ορυκτών, όνυχας για υπόστρωμα, οπάλιος στη μέση και διάφανος χαλαζίας πάνω. Ο χαλαζίας προστίθεται για να προστατεύει τον οπάλιο λόγω της σκληρότητάς του.
• ΜΑΥΡΟΣ ΟΠΑΛΙΟΣ ( Black opal) Είναι μία σκουρόχρωμη ποιότητα οπάλιου με ένα εντυπωσιακό ιριδισμό στα χρώματα του ουράνιου τόξου